ŠTA JE SKYRUNNING?
MESTO GDE SE SUSREĆU NEBO I ZEMLjA!
Skyrunning postoji stotinama hiljada godina. Ali ne kao sportska disciplina i ne u formi po kojoj je sada prepoznatljiv u svetu.
Gledajući u prošlost stotinama, pa čak i hiljadama godina unazad vidimo da su planine bile veoma važna karika u razvoju čovečanstva. Nekada su bile glavna utočišta.
Ljudi su u planine odlazili uglavnom iz nužde: zbog rata, verskog progona, lova, krijumčarenja…često i iz čiste ljudske radoznalosti za nečim što je mistično, teško dostižno, nedokučivo…
Koncept trčanja uz i niz planinu iz čiste zabave, razonode ili rekreacije je prilično nov, ako uzmemo u obzir „Ben Nevis” trku iz 1903. godine ili npr. „Pikes Peak Marathon” iz 1954. koji je nastao iz čiste opklade između pušača i nepušača. Moramo napomenuti i slavnu trku u Švajcarskoj u Siera-Zinalu koja će u 2015. doživeti svoje 41. izdanje.
Ideja da se od “trčanjauz i niz planinu” stvori sportska disciplina potekla je od italijanskog planinara Marina Đakometija, koji je sa grupicom svojih prijatelja penjača postavljao rekorde i pravio trke na Monblanu i Monterosi u italijanskim Alpima ranih 90-ih godina.
Uz sponzorstvo brenda “FILA” 1993. godine Skajraning je promovisan i pokrenut širom svetskih planinskih venaca sa takvim nadahnućem da je inspirisao mnoge trke širom sveta.
Đakometijeva vizija tu nije zaustavljena. On je već 1995. godine osnovao Federaciju za sport na visinama kako bi odgovorio na potrebu da se ustanove pravila koja bi uobličila ovaj sport i koja bi izdefinisala ovu sportsku disciplinu.
Skajraningom (Skyrunningom) kao sportskom disciplinom danas upravlja Međunarodna Skajraning Federacija (InternationalSkyrunningFederation) koja je tu ulogu 2008. godine „preuzela“ od Federacije za sport na visinama.
Glavni ciljevi Međunarodne Skajraning Federacije su upravljanje, promocija i razvoj Skajraninga i drugih sličnih sportskih aktivnosti na svetskom nivou.
Skajraning kao sportska disciplina danas broji više od 200 trka širom sveta sa oko 30.000 učesnika iz 54 zemlje. Među ovim zemljama od nedavno se nalazi i Srbija. Kontinentalna takmičenja se održavaju na svake dve godine, Svetske na svake četiri a pored njih postoji i poseban događaj „Skaj gejms“(„Skygames“), koje jedino nije otvorenog tipa već samo za zvanične nacionalne reprezentacije. ISF je pridruženi član UIAA koji je član IOC (Međunarodnog Olimpijskog komiteta) što je jako bitno iz razloga lobiranja za ulaz u porodicu Olimpijskih sportova.
Opis i formati:
SKYRUNNING (Nebesko trčanje) – Sportska disciplina planinskog trčanja do ili preko 2.000 metara nadmorske visine, gde uspon ne prelazi 30%, a težina penjanja ne prelazi II° stepen. Štapovi i ruke se mogu koristiti kao pomoćno sredstvo tokom trka.
Maksimalno do dve trke svakog kola Svetske Skyrunning lige (Skyrunner® World Series) mogu imati mešovite pravce ili maksimalne visine ispod 2.000 metara, sa ciljem da se nacijama koje nemaju odgovarajuće prirodne uslove za takmičenje, omogući da uzmu učešće u takmičenju.
Skyrunning discipline se mogu podeliti u nekoliko kategorija.
SkyMarathon® (Nebeski marathon), SkyRace® (Nebeska trka), SkyRaid® (Nebeska štafeta) and Vertical Kilometer® (Vertikalni kilometar). Ove discipline i formati takmičenja su zaštićeni kao međunarodna robna marka.
Skyrunner® (Nebeskitrkač) (takođe zaštićena robna marka) je termin koji definiše osobu koja učestvuje na trkačkim takmičenjima koja se održavaju na nadmorskim visinama preko 2.000 metara.
Postoje sledeće Skyrunning discipline:
SKYMARATHON (Nebeski maraton) – Trke sa minimalnom ukupnom razlikom u nadmorskoj visini od 2.000 metara, dužine između 30 do 42 kilometara (prihvatljiva tolerancija je 5%). Putanja trke može da ide preko različitih podloga, šumskih i planinskih staza i puteljaka, sipara, kamenih i stenovitih prolaza, snega i leda (ukupna dužina asfaltne podloge ne sme biti duža od 15%), a nadmorska visina dostiže ili prelazipreko 4.000 metara.
ULTRA SKYMARATHON (Nebeski ultra maraton) – Trke koje za više od 5% prevazilaze parametre SKYMARATHONA, sa minimalnim ukupnim vertikalnim usponom od 2.500 metara i sa preko 50 kilometara dužine.
SKYRACE (Nebeska trka) – Trke na nadmorskoj visini između 2.000 i 4.000 metara, minimalne dužine od 20 a maksimalne 30 kilometara (prihvatljivo odstupanje je 5%). U zemljama gde nadmorske visine ne dosežu do 2.000 metara, takmičenja na kojima ukupan vertikalni uspon prelazi 1.300 metara, mogu se organizovatikao SKYRACE trke.
VERTICAL KILOMETER® (VERTIKALNI KILOMETAR) – Trke sa 1.000 metara ukupnog vertikalnog uspona preko različitog terena sa značajnim nagibom, ali koje ne prelaze dužinu od 5 kilometara. Ove trke se razlikuju po tri visinska nivoa sa varijablom od +/- 200m, na primer od 0 – 1.000m, 1.000 – 2.000, 2.000-3.000m, gde je prihvatljiva tolerancija 5%.
SKYSPEED® (NEBESKA BRZINA) – Trke sa 100 ili više metara ukupnog vertikalnog uspona sa nagibom većim od 33%. Postoji i verzija u zatvorenom prostoru koja se naziva Sky Scraper – Vertical Running (Nebeski Soliter – vertikalno trčanje).
SKYBIKE® (Nebeski bicikl) – Trka sa dve discipline koja se sastoji od planinske biciklističke trke i Vertikalnog kilometra ili nekog drugog skyrunning takmičenja.
SKYRAID® (Nebeska štafeta) – Timsko skyrunning takmičenje na dugoj distanci kombinovano sa drugim sportovima, kao što su: biciklizam, skijanje, alpinizam i slično.
SKYSCRAPER / VERTICAL RUNNING – (Nebeski soliter – Vertikalno trčanje): Vertikalne trke sa usponom od preko 45% po stepenicama u soliterima ili napolju.
SKYTRAIL (Nebeske staze) – Trke po trasiranim stazama (sa manje od 10% asfalta) koje ne ispunjavaju uslove za trke drugih formata preko 2.000 metara. Dužina ovih trka moze biti različita, ali ne manja od 15 kilometara.
Upravni odbor Skyrunning ascocijacije Srbije i Crne Gore:
Denis Ibišbegović
Milan Grujić
Nenad Mitrović
Slađana Jelisavčić
Marko Nikolić
Katarina Ergelašev
Selektorski tim: